Centrale verwarming verbruikt in een gemiddelde 
		woning 1204 m3 gas per jaar. Vervangt u enkel glas in alle ramen door 
		isolerend dubbel glas, dan kunt u jaarlijks 450 tot 650 m3 gas besparen 
		(of € 302 tot € 436). De kosten voor dubbel glas verdient u in 7 tot 9 
		jaar terug.
		
 Ook als uw ramen en kozijnen nog niet aan vervanging toe zijn, kan het 
		toch rendabel zijn om in verwarmde vertrekken enkel glas te laten 
		vervangen door isolerend glas. Dubbele beglazing verhoogt bovendien het 
		wooncomfort en werkt inbraakwerend.
 
		Let op
		Het aanbrengen van isolerende beglazing, met name HR++ glas, kan leiden 
		tot condensvorming op koude vlakken in huis (zoals de binnenzijde van 
		een ongeïsoleerde buitenmuur of dak). Dat risico is vooral groot als de 
		ventilatie van de woning onvoldoende is. U voorkomt dit door constant 
		ventileren en verder isoleren van de woning. Een professioneel Energie 
		Prestatie Advies kan ook uitkomst bieden.
		
 
		Advies op maat
		Er zijn verschillende soorten dubbel glas met verschillende 
		isolatiewaarden: gewoon dubbel glas, zogeheten HR+glas en HR++glas. HR 
		staat voor Hoog Rendement. (Voorheen was er ook HR-glas, zonder plus, 
		maar dat is niet meer verkrijgbaar.) HR++ heeft isoleert het best en 
		levert de meeste energiebesparing op, maar kost ook het meest. 
 
		Tips
		 
		
			- Vraag een offerte aan. HR++ glas met een spouw van 15 mm is iets 
			duurder dan standaard dubbelglas, maar dit verschil verdient u wel 
			binnen ruim een jaar terug. 
			
 
			- Ga alleen in zee met een glaszetter die garantie geeft op het 
			glas en op de plaatsing. Lees de garantiebepaling goed door. Let 
			bijvoorbeeld op aansprakelijkheid(sduur) van de zetter en wat is 
			uitgesloten van van garantie. 
			
 
			- Bij toepassing van meerdere soorten glas, in een gevel of in 
			verschillende ramen van een vertrek, kan van binnen naar buiten 
			kleurverschil ontstaan of verschillen in lichtdoorlatendheid. 
			Controler tevoren met glasstalen of dit hinderlijk is. 
			
 
		
		Gevolgen voor het milieu
		 
		Energie 
		Verlaging van het energieverbruik is beter voor het milieu. Uw 
		energieverbruik neemt af door goede isolatie van uw huis: minder warmte 
		gaat zo verloren en de verwarmingsketel hoeft minder hard te stoken.
		
		Gemiddeld verbruikt een woning voor centrale verwarming ongeveer 1204 m3 
		gas. Als enkel glas wordt vervangen door isolerend glas, kan dat 
		jaarlijks gemiddeld 450 tot 650 m3 gas besparen (€ 302 tot 436, 
		prijspeil 2007). Het vervangen van enkel glas door dubbel glas, leidt 
		dus tot aanzienlijke verlaging van uw energieverbruik en -kosten.
		
Productie van glas
		De belangrijkste grondstoffen van glas zijn kwartszand, soda, kalk en 
		glasscherven van oud vensterglas. De productie van glas, met name voor 
		het smelten, kost veel energie. De milieubelasting van de productie van 
		isolerend vensterglas is hoger dan dat van enkel glas. Gedurende de 
		levensduur van het isolerende glas wordt echter zoveel op energie voor 
		ruimteverwarming bespaard, dat de benodigde productie-energie daardoor 
		vele malen wordt gecompenseerd.
		
		De edelgassen (zoals argon) die zorgen voor de extra-isolerende 
		eigenschappen van isolerend glas, zijn onschadelijk voor de gezondheid 
		en het milieu.
		
Afval
		Afgedankt vensterglas wordt ingezameld via de glashandel en ingezet in 
		de glasindustrie voor de productie van nieuw glas. Dat bespaart 
		grondstoffen en energie.
		
De mogelijkheden
		Er zijn verschillende mogelijkheden om uw ramen te isoleren: 
		
			- Gewoon dubbel glas
			
 
			- Voorzetramen
			
 
			- HR+ glas
			
 
			- HR++ glas.
 
		
		Dubbel glas bestaat uit twee (soms drie) glasplaten met daartussen een 
		ruimte, de zogeheten spouw. In die spouw zit droge lucht, of een soort 
		gas. Een spouwbreedte van 15 millimeter geeft de beste isolerende 
		werking. De spouw van gewoon dubbelglas is gevuld met droge lucht. 
		Tussen de glasplaten van HR+ en HR++ glas zit een edelgas, meestal 
		argon. Edelgassen isoleren beter dan gewone lucht.
		
		Aan de binnenzijde van HR glassoorten zit ook een coating (laagje), dat 
		de isolatie nog meer verbetert. De coatings weerkaatsen namelijk de 
		warmte, maar laten het zonlicht grotendeels door.
		
 
De isolatiewaarde
		Hoe goed glas isoleert, hangt af van de zogeheten U-waarde. Hoe lager de 
		U-waarde, hoe beter de isolerende werking. De U-waarde is de 
		warmtedoorgangscoëfficient, in Watt/m2.K).
		
 
			
				| Soort vensterglas | 
				Isolatie- 
				waarde (U-waarde) | 
				Gasbesparing / jaar (per m2 glas in de 
				woonkamer) | 
				Kostenbesparing / jaar (per m2 glas) | 
			
			
				| Enkel glas | 
				5,8 | 
				- | 
				- | 
			
			
				Voorzet- 
				raam zonder coating | 
				2,8 | 
				25 m3 | 
				€ 17 | 
			
			
				| Dubbel glas | 
				2,8 | 
				25 m3 | 
				€ 17 | 
			
			
				Voorzet- 
				raam met coating | 
				2 | 
				30 m3 | 
				€ 20 | 
			
			
				| HR+ | 
				1,6 | 
				33 m3 | 
				€ 22 | 
			
			
				| HR++ | 
				1,2 | 
				35 m3 | 
				€ 23 | 
			
		
		Toelichting bij tabel
		
			- Er is uitgegaan van een gasprijs van € 0,67 (prijspeil 2007).
			
 
			- Bij dubbel glas is uitgegaan van een spouwbreedte van 12 mm. 
			
 
			- Bij HR+ en HR++ glas is uitgegaan van een spouwbreedte van 15mm. 
			Ter vergelijking: HR++ glas met spouw van 12 mm heeft een U-waarde 
			van 1,3. De besparing is dan 8 procent lager. 
			
 
			- Bij voorzetramen is uitgegaan van plaatsing door de 
			professionele glaszetter.
 
		
		Denk ook aan uw kozijn
		Ook de U-waarde van het kozijn is belangrijk omdat via het kozijn ook 
		warmte verloren kan gaan. Houten of kunststof kozijnen hebben een lagere 
		U-waarde dan kozijnen van aluminium, en isoleren dus beter. Moderne 
		aluminium kozijnen met een thermische onderbreking kunnen echter 
		dezelfde U-waarde van 2,4 halen als houten of kunststofkozijnen.
		
 
		Voor- en nadelen
		 
		Energiebesparing
		Het vervangen van enkel glas door dubbel glas leidt tot 
		energiebesparing, en dat is gunstig voor het milieu en uw portemonnee. 
		De vervanging van enkel glas door gewoon dubbel glas bespaart in een 
		gemiddelde woning (uitgaande van 20 m2) ongeveer 450 m3 gas per jaar. 
		Dat is € 302 van de energierekening. De vervanging van enkel glas door 
		HR++ glas bespaart in een gemiddelde woning ongeveer 650 m3 gas per 
		jaar; dat is € 436 (prijspeil 2007).
		
Investeringskosten
		Het vervangen van enkele glas door dubbel glas is gunstig voor uw 
		portemonnee, maar u moet wel eerst een investering doen voor het 
		aanschaffen en laten plaatsen van het dubbel glas. De terugverdientijd 
		varieert van 7 tot 9 jaar, mede afhankelijk van in welke ruimte 
		(woonkamer, slaapkamer) u dubbel glas toepast.
		
Minder tocht 
		Bij enkel glas verdwijnt veel warmte naar buiten. Hierdoor ontstaat 
		tocht. Daardoor voelt de kamer koud aan en wordt de thermostaat vaak 
		hoger gezet. Met dubbelglas en HR-glas heeft u veel minder last van 
		tocht zodat de thermostaat een graadje lager kan met behoud van de 
		behaaglijkheid in huis. 
		
Minder condens aan binnenzijde
		Een ander voordeel van isolerend glas is dat de ramen aan de binnenzijde 
		minder snel beslaan, omdat het glas aan deze zijde warm is.
		
Soms meer condens aan buitenzijde
		Omdat HR++glas zo sterk isoleert, is de temperatuur van de buitenruit 
		relatief laag. Daardoor kan 's nachts en 's ochtends condensvorming op 
		de buitenzijde van het glas ontstaan. De condens verdwijnt meestal in de 
		loop van de ochtend. Bij sommige woningen kan het condens langer blijven 
		zitten en hinderlijk zijn. Dat geldt voor vrijstaande woningen in het 
		buitengebied, voor woningen bij open water en voor woningen met gering 
		dakoverstek.
		
Minder geluidsoverlast
		Alle soorten isolerend glas zorgen voor minder geluidsoverlast van 
		buiten naar binnen. Er zijn meerdere mogelijkheden om in overleg met een 
		deskundige met glas de geluidsisolatie van uw woning te verbeteren: u 
		kunt dikker glas nemen, kiezen voor glas waarbij twee glasplaten in de 
		ruit van ongelijke dikte zijn of een grotere spouwbreedte toepassen. Een 
		grotere spouwbreedte dan 20 mm (spouw met Argon) gaat wel ten koste van 
		de warmte-isolerende eigenschappen van het glas. Ook het aanbrengen van 
		ventilatieroosters met een geluiddempende functie boven de ramen houdt 
		geluid tegen. Zorg voor goede naad-, voeg- en kierdichting bij de ramen 
		om binnendringen van geluid tegen te gaan.
		
Betere inbraakveiligheid
		De inbraakveiligheid van uw woning kan op gelijksoortige wijze worden 
		verbeterd door dikker glas of gelaagd glas te nemen. Ventilatieroosters 
		boven het raam of inbraakveilige kierstandhouders op draai- en 
		uitzetramen zijn ook gunstig voor inbraakpreventie. U kunt zo ventileren 
		zonder risico op ongewenst bezoek.
		
Andere lichtinval is mogelijk
		HR+, en HR++ glas laat ongeveer 1 procent minder licht door dan 
		dubbelglas zonder coating. Dit verschil in lichtintensiteit merk je niet 
		op. Alleen als je glas met verschillende eigenschappen naast elkaar 
		toepast, kan je verschil zien.
		
 
		Kosten en besparingen
		 
		Soort kosten
		Bij het vervangen van enkel glas door isolerend glas, gaan de kosten 
		zitten in de aanschaf en de plaatsing. Als uw ramen of kozijnen aan 
		vervanging toe zijn (en dat is zo als ze naar verwachting minder dan 20 
		jaar mee kunnen), dan komen daar de kosten bij voor nieuwe ramen of 
		kozijnen (inclusief schilderwerk). 
		
Levensduur dubbel glas
		Op alle glassoorten wordt een garantie van 10 jaar gegeven. De 
		technische levensduur is meer dan 20 jaar. De levensduur van dubbelglas 
		en de HR-soorten is hetzelfde. Na 20 tot 30 jaar kan vocht doordringen 
		in de spouw en voor wazige plekken zorgen. Dit is onafhankelijk van de 
		eventuele coating. Het is van belang dat de ruit zo gemonteerd wordt in 
		de sponning, dat de kitrand van de afstandhouder zo min mogelijk contact 
		heeft met vocht.
		
		De hoeveelheid edelgas in HR+ en HR++glas neemt na verloop van jaren af. 
		De warmte-isolerende eigenschappen worden hierdoor echter nauwelijks 
		minder. 
		
Besparing
		De besparing bestaat uit een lager verbruik van aardgas. Een kubieke 
		meter aardgas kost gemiddeld € 0,67 (prijspeil 2007). Hoeveel kubieke 
		meter aardgas per vierkante meter glas u bespaart per jaar, hangt af van 
		het soort isolerend glas en van het vertrek (woonkamer, keuken of 
		slaapkamer). In een slaapkamer wordt bijvoorbeeld minder gestookt, en 
		daar bespaart u daarom ook minder.
		
		De besparing hangt ook af van hoeveel u thuis bent en hoe warm u stookt. 
		Als u bijna nooit thuis bent of een lage binnentemperatuur aanhoudt, 
		bespaart u minder dan wanneer u veel aanwezig bent of warmer stookt. Bij 
		berekeningen gaan we uit van een gemiddelde aanwezigheid en een 
		gemiddelde stooktemperatuur.
		
Warmtebeelden
		Een infrarood warmtecamera kan helpen om afwijkingen in temperatuur 
		op te sporen. De temperatuursverschillen kunnen duiden op lekkages, 
		gebrekkige isolatie of koudebruggen. In veel gevallen wordt de meeste 
		warmte gelekt via het raam. Het plaatsen van dubbelglas is een 
		eenvoudige manier om de isolatiewaarde van een venster te verhogen. 
		Dubbele beglazing verhoogt het wooncomfort aanzienlijk en werkt 
		bovendien inbraakwerend.
 
		
			 
		
		Bij de deze statige grachten-panden valt het verschil in isolatiewaarde 
		van de voordeuren direct op. De rechterdeur is rood van kleur, wat 
		betekent dat er veel warmte verloren gaat. Waarschijnlijk wordt deze 
		slechte isolatie veroorzaakt doordat deze deur, in tegenstelling tot de 
		linkerdeur, uit enkelglas bestaat.  
		
 
		Dat een grote raampartij werkt als warmtelek wordt duidelijk 
		geïllustreerd door deze foto. Ook valt op dat de luchtroosters bij de 
		dakkapel een warmteverlies veroorzaken. Dit laatste is echter niet erg, 
		want de warme lucht die hier verloren gaat bevat relatief veel vocht. 
		Als u zo weinig ventileert dat uw woning erg vochtig wordt, zult u 
		geneigd zijn de verwarming hoger te zetten om het klamme gevoel weg te 
		krijgen. Ventilatie is altijd goed voor de luchtkwaliteit en het 
		binnenklimaat.
		
 
		Ondanks het feit dat de meeste serres opgebouwd zijn uit moderne 
		materialen zoals kunststof en geïsoleerd glas geldt zo’n aanbouw als een 
		grote energievreter. Niet alleen de ramen aan de voor- en zijkant geven 
		flink wat warmte af, ook de ramen in de dakconstructie lekken warmte.  
		
 
		Meer tips
		 
		
			- Het aanbrengen van isolerende beglazing, met name HR++ glas, kan 
			leiden tot condensvorming op koude vlakken (denk aan de binnenzijde 
			van een ongeïsoleerde buitenmuur of dak). Vooral als de ventilatie 
			van de woning onvoldoende is, kunnen op den duur vochtproblemen 
			ontstaan. De remedies zijn: beter ventileren en verder isoleren van 
			de woning. Het kan verstandig zijn om eerst een advies te vragen, 
			bijvoorbeeld een EPA-advies (Energie Prestatie Advies).
			
 
			- Als u isolerend glas laat aanbrengen, dan kunt u meteen 
			voldoende regelbare, boven in het raam geplaatste ventilatieroosters 
			aan laten brengen. Deze zijn ideaal voor het continu ventileren van 
			uw woning. Iedere kamer zou minstens één ventilatierooster moeten 
			hebben en een mogelijkheid om met een deur, draai- of klepraam de 
			kamer te kunnen luchten. De woonkamer moet aan de voor- en 
			achterzijde voorzien zijn van ventilatieroosters. Tenslotte moeten 
			de keuken en badkamer extra geventileerd kunnen worden, bijvoorbeeld 
			met een wasemkap en een elektrische ventilator.
			
 
			- HR++ glas met een spouw van 15 mm en meer isoleert het beste. 
			Bij bestaande ramen kan dubbelglas met een spouw van 15 mm meestal 
			niet zonder aanpassingen geplaatst worden. Houd dan rekening met 
			bijkomende kosten. 
			
 
			- HR+ en HR++ glas is vanaf 1996 herkenbaar aan de aanduiding in 
			de afstandhouder. In geval van twijfel over bestaand dubbelglas, kan 
			met behulp van een aansteker gecontroleerd worden of een 
			warmtereflecterende coating is aangebracht of niet. Houd in de 
			woning op 10 centimeter afstand van het dubbelglas een brandende 
			aansteker. Naar buiten kijkend, zie je dan vier vlammetjes 
			reflecteren. Het tweede of derde vlammetje heeft een afwijkende 
			kleur, meestal blauw/rose, indien een coating aanwezig is.
			
 
			- Stralingswarmte vanuit de woning heeft andere eigenschappen dan 
			warmtestraling van de zon. Daarom is het mogelijk om HR-glas zowel 
			energiebesparend als zonwerend te maken. Naast de coatings die 
			verlies van warmte uit de woning tegengaan, kunnen ook coatings 
			aangebracht worden die zonlicht reflecteren. In de winter wordt de 
			stralingswarmte van de zon wel minder goed benut. 
			
 
			- Kleine ruiten van isolerend glas zijn in verhouding duur. De 
			fabrikant rekent meestal een minimum prijs van 0,5 m2 per ruitje en 
			het glaszetten is ook duur. Bovendien isoleren kleine ruitjes minder 
			goed. Informeer naar de mogelijkheid om een ruitverdeling aan te 
			brengen in de spouw (geïntegreerde roeden) of op de ruit. 
			
 
			- Als u dikker glas of gelaagd glas kiest, informeer dan bij uw 
			verzekeringsmaatschappij of u een korting op de inbraakverzekering 
			kunt krijgen. 
			
 
			- Vensterglas, ook wel vlakglas genoemd, mag niet in de glasbak. 
			Tenzij de glasbak een speciaal gedeelte heeft voor vlakglas, te 
			herkennen aan de sleufopening. U kunt vlakglas ook apart inleveren 
			bij de glasvakhandel.
 
		
		 
		Labels en keurmerken
		 
		KIWA- en KOMO keur 
		KIWA keurt de isolatiewaarde van HR-glassoorten. Als de aanduiding HR en 
		de productnaam zijn aangebracht op de afstandhouder tussen de 
		glasplaten, dan geeft dat de zekerheid dat het om HR-glas gaat. Ramen 
		met KIWA keur krijgen tevens het KOMO-keur.